– Słowik, Masa, Perszing, Dziad, Wołomin i Pruszków – już po tych kilku słowach każdy wie, że mowa o polskiej mafii. Grupy te kojarzą się głównie z tym, że zabijały, porywały, żądały okupów, szantażowały, kradły i bogaciły się na swojej przestępczej działalności. Takie działanie zorganizowanych grup przestępczych to już przeszłość – mówi prawnik i kryminolog Diana Dajnowicz-Piesiecka.

Badania kryminologiczne rzucają nowe światło na przestępczość zorganizowaną, pokazując, jak na przestrzeni lat znacząco zmieniła ona swój profil działalności. Jak mówi ekspertka, obecnie główne obszary działania grup przestępczych w Polsce to przestępczość o charakterze ekonomicznym, gospodarczym, narkotykowym i kryminalnym.

Wyłudzanie VAT-u

– Współcześnie najbardziej rozwinięta jest przestępczość ekonomiczna, która nie powoduje bezpośrednio zagrożenia życia obywateli, jest jednak istotna, bo generuje olbrzymie straty dla budżetu państwa i godzi w bezpieczeństwo ekonomiczne kraju – tłumaczy gość audycji. – Przez działalność tego typu zmniejszają się wpływy do budżetu państwa, co powoduje niestabilność systemu finansowego. Do form przestępczości ekonomicznej należy między innymi wyłudzanie nienależnego podatku VAT, unikanie akcyzy czy zaniżanie należności publiczno-prawnych, a także przestępstwa na rynku bankowym, ubezpieczeń czy kapitałowym.

Zorganizowana przestępczość dosyć szybko odnajduje się też w środowisku nowych technologii, za pośrednictwem internetu przestępcy dopuszczają się ataków na systemy komputerowe, kradzieży danych i środków finansowych.

– Grupy przestępcze w ramach swojej działalności popełniają także przestępstwa wytwarzania i wprowadzania do obrotu i przemytu towarów akcyzowych, czyli alkoholu, papierosów i paliwa – wyjaśnia gość Czwórki – Popełniają także przestępstwa celne, dewizowe i piorą brudne pieniądze. W ostatnich latach oprócz wyłudzania VAT-u gangi trudniły się również produkcją, handlem oraz przemytem narkotyków.

Z informacji policji wynika, że w ostatnich latach przybywa grup przestępczych, przy czym nowo powstające gangi nie są zbyt liczne i nieczęsto podejmują pomiędzy sobą współpracę.

Cyberprzestępczość

– Cechują się natomiast mobilnością, elastycznością i dynamiką, przez co z łatwością dostosowują się do potrzeb rynku, ale też i do zmian w sytuacji gospodarczej oraz zmian w przepisach prawa – tłumaczy Diana Dajnowicz-Piesiecka. – Ciekawą cechą zorganizowanej przestępczości jest wykorzystywanie cyberprzestrzeni do popełniania przestępstw, a także udział pseudokibiców w ich strukturach. To, co wiemy na ich temat, pokazuje nam, jak złożona i dynamiczna jest to problematyka. Postęp technologiczny oraz profesjonalizacja współczesnych zorganizowanych grup przestępczych pokazuje nam, że typowym współczesnym gangsterem przestał być barczysty, łysy zbir – teraz jest nim chodzący w białych kołnierzykach znawca informatyki i księgowości.

Głównym podmiotem, który zajmuje się zwalczaniem zorganizowanej przestępczości w Polsce, jest Centralne Biuro Śledcze Policji. Od 2000 roku rozpoznaje ono, ujawnia i ściga przestępców działających w ich strukturach.